GroenLinks Staten- fractie heeft ingestemd met de zienswijze als reactie op het concept wetsontwerp van Minister Plasterk voor de samenvoeging van de provincies Flevoland, Noord-Holland en Utrecht. Het sluit aan bij het standpunt van GroenLinks: tegen het huidige wetsontwerp maar voorstander van het principe om te komen tot een krachtig en slank middenbestuur. Het kabinet kiest nu voor de vorming van de Noordvleugelprovincie zonder de integrale visie. Ze gaat daarmee overhaast, ondoordacht en onverantwoord te werk. GroenLinks wil geen haastig, maar een zorgvuldig besluit.
De volledige inbreng van de GroenLinks Statenfractie in de 1e termijn van de bespreking concept zienswijze op het herindelingsontwerp tijdens de Statenvergadering van 9 oktober jl.:
Simon Miske: "Vz, ter bespreking ligt het statenvoorstel concept zienswijze Flevoland voor. Het is een zienswijze op het herindelingsontwerp voor de samenvoeging van de provincies Flevoland, Noord-Holland en Utrecht. Voor dat ik in ga op dit statenvoorstel wil ik eerst stil staan bij het concept herindelingsontwerp en de bijbehorende memorie van Toelichting zelf.
Ons huidige democratisch stelsel, ook wel het "Huis van Thorbecke" genoemd, stamt nog uit de 19e eeuw. Sinds dien is er veel veranderd in Nederland en Europa. Je kunt je dan ook terecht afvragen of het Huis van Thorbecke nog wel voldoet Commissies, rapporten, adviezen en kabinetsvoornemens stapelden zich de afgelopen jarenhierover op. Zonder resultaat echter. Dit kabinet wil hier nu echt werk van maken. De minister wijst daarbij op verschillende ontwikkelingen: bestuurlijke drukte, internationalisering, decentralisaties en de noodzaak tot bezuinigen. De minister is voortvarend te werk gegaan en heeft het voornemen om per 1 januari 2016 door fusie van drie provincies de Noordvleugelprovincie te realiseren. Zal dit voornemen leiden tot de gewenste verbeteringen, blijft het bij wilde plannen of, nog erger, bij halfbakken plannen die ons eerder verder van huis brengen?
Draagvlak
Draagvlak voor een dergelijk grote en ingrijpende fusie is noodzakelijk om te komen tot een succes. Dat hebben gemeentelijk herindelingen in het verleden wel aangetoond. Draagvlak bij inwoners, maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven en politiek. Uit de opiniepeiling door TNS-NIPO afgelopen mei onder ruim 2000 Flevolanders blijkt dat maar 8% voorstander is van de huidige fusieplannen. Ook hetmaatschappelijk middenveld en het bedrijfsleven zien de meerwaarde niet, evenals de Flevolandse gemeenten. Deze laatste groep is juist zeer tevreden met de huidige schaalgrootte. Niet alleen in Flevoland ontbreekt draagvlak, dat geldt ook voor de provincies Utrecht en Noord-Holland.
Visie
Vz, dat de inwoners van de drie provincies niet de meerwaarde zien is niet zo verwonderlijk. De minister heeft het ook niet aangetoond. GroenLinks verwacht een samenhangende visie op het bestuur van Nederland, en de wijze waarop de diverse bestuurslagen zich tot elkaar verhouden, een visie waarin duidelijk de huidige problemen worden benoemd en hoe deze precies door de provincie fusie worden opgelost. De beoogde Noordvleugelprovincie moet toch aantoonbaar goedkoper,efficiënter en beter functioneren dan de huidige drie provincies afzonderlijk, anders heeft het geen zin. Tot verbazing van GroenLinks ontbreekt een dergelijke onderbouwing volledig in de visienota ‘Bestuur in samenhang’. De zogenaamde visienota is vooral een overzicht van eerder verschenen rapporten en onderzoeken over het middenbestuur waaruit door de minister zeer selectief wordt gerefereerd.Terecht dat de EK op 2 juli jl. via een motie de minister oproept om met een nadere analyse te komen over nut, noodzaak en democratische wenselijkheid van de voorgenomen bestuurlijke verandering.
Het kabinet kiest nu voor de vorming van de Noordvleugelprovincie zonder de integrale visie. Ze gaat daarmee overhaast, ondoordacht en onverantwoord te werk. GroenLinks wil geen haastig, maar een zorgvuldig besluit. De keuze welke provincies/gebieden het beste kunnen fuseren maak je maar één keer. Het kabinet moet de tijd nemen om tot een goede inhoudelijke onderbouwing te komen waaruit de meerwaarde ten opzichte van de bestaande situatie duidelijk is. Neem daarbij de waterschappen mee en neem de ‘natuurlijke grenzen’ als uitgangspunt. Dit alles vergt natuurlijk tijd. Invoering per 1 januari 2015 is in meerdere opzichten toch al zeer ongelukkig. Misschien is koppeling met de provinciale verkiezingen in 2019 daaromeen reëlere optie.
Gedwongen fusie en extra taken
Vz, het ontbreken van een visie blijkt ook wel uit het feit dat alleen de provincies Utr, NH en Fl tot een fusie gedwongen worden. De minister heeft immers het kabinetsvoornemen om te komen tot vijf landsdelen losgelaten. Het is niet alleen een vorm van ongelijke behandeling, het is ook onduidelijk wat het eindbeeld moet zijn en hoe en wanneer de minister dat denkt te realiseren.
Noch in de visienota noch in de Memorie van Toelichting bij het wetsvoorstel wordt ingegaan op de positie van de Noordvleugelprovincie ten opzichte van de andere provincies en het Rijk. Die positie wordt toch wel echt verschillend ten op zichtte van de andere provincie. Er ontstaat een onevenwichtige verhouding in het binnenlands bestuur. Niet alleen qua grootte maar ook gezien het voornemen van de minister omRijkstaken over te dragen aan het nieuwe landsdeel. Extra taken, bevoegdheden en middelen lijken ons noodzakelijk voor een beter functionerend middenbestuur.
Bestuurlijke drukte
GroenLinks is voorstander van het terugdringen van bestuurlijke drukte, dit verdiend de volle aandacht bij de vorming van landsdelen. In Flevoland is echter weinig totgeen sprake van bestuurlijke drukte. De provincie is dankzij de korte lijnen goed benaderbaar voor de gemeenten, bedrijven en partners. Bovendien zijn er geen hulpconstructies op grond van de WGR nodig.
Bestuurlijke drukte is niet alleen een zaak van provincies, maar ook van gemeenten en van de Rijksoverheid. Bovendien hangt bestuurlijke drukte niet zo zeer af van de schaal van bestuur maar van de helderheid waarmee taken en verantwoordelijkheden zijn verdeeld en doelen op elkaar zijn afgestemd. Opschaling alleen is niet de oplossing voor bestuurlijke drukte. Het voornemen van het kabinet voor de oprichting van de vervoersregio, als bestuurlijke hulpstructuur, creëert juist bestuurlijke drukte en doet afbreuk aan de bestuurlijke slagkracht van het nieuw te vormen landsdeel.
Flevolandse vertegenwoordiging
Met de vorming van de Noordvleugelprovincie ontstaat een landsdeel met 4.37 mlninwoners. In Flevoland wonen nu 400.000 inwoners. Dat is 11% van het totaal. Volgens de huidige voornemens gaan het aantal Statenleden terug van 141 naar 55. Dat betekent dat er naar verhouding 5 Statenleden afkomstig zullen zijn uit Flevoland. Dat baart ons zorgen. Flevoland verdiend met haar ontwikkelopgavespecifieke aandacht. Daar zou in het nieuwe landsdeel wel eens veel minder kunnen zijn. Dat zal ten koste gaan van een evenwichtige ontwikkeling van onze mooie provincie.
Besparing
Vz, volgens minister Plasterk levert de vorming van de Noordvleugelprovincie een jaarlijkse besparing op van €15 mln. Deze besparing is berekend in de businesscase die dit kabinet heeft laten opstellen. Uit de second opinion van provincie Noord-Holland blijkt echter dat de businesscase onvoldoende en soms onnauwkeurig is onderbouwd. Bovendien blijkt uit de praktijk dat fusies eerder leiden tot een verhoging dan tot een verlaging van de kosten.
Overigens is die beoogde besparing maar 1% van de gezamenlijke provinciale begrotingen. De besparing is dus minimaal. Besparing kan dus geen reden tot fusie zijn. Deze zou namelijk op een veel makkelijker manier te realiseren zijn. Verder zaler op korte termijn juist sprake zijn van veel hogere kosten. GroenLinks is dan ook van mening dat, in deze tijd van economische crisis, een dergelijke fusie absoluut geen prioriteit hoort te hebben. Er zijn momenteel belangrijkere en urgentere problemen op te lossen in dit land.
Conclusie
Vz, terug naar de vraag die we ons aan het begin stelden: zal de voorgenomen fusie leiden tot de gewenste verbeteringen, blijft het bij wilde plannen of, nog erger, bij halfbakken plannen die ons eerder verder van huis brengen?
Vz, als dit herindelingsontwerp doorgaat zijn we volgens ons nog verder van huis.GroenLinks is niet tegen opschaling maar wel op de manier waarop. Het kabinet moet haar huiswerk over doen. Hiervoor moeten ze voldoende tijd uittrekken om tot een zorgvuldig en evenwichtig voorstel te komen dat leidt tot een krachtig en slank bestuur, met voldoende legitimatie. Alleen dan heeft het meerwaarde voor de inwoners en bedrijven in Flevoland. Het vinden van voldoende draagvlak is dan ook geen probleem meer.
Vz, terug naar het statenvoorstel: Groenlinks vindt, vanwege de brede en gedegen onderbouwing, het een goede zienswijze. Dat wat ons betreft sommige zaken wat meer of minder aandacht hadden mogen krijgen, geldt ook voor andere fracties in deze staten. Maar een eensgezinde visie waarin we ons op hoofdlijnen kunnen vinden, is wat ons betreft van meer belang dan nog accenten aan te brengen.
Compliment voor de wijze waarop het college geprobeerd heeft om te komen tot een procesgang die een ieder recht zou doen.
We kunnen instemmen met de concept zienswijze, inclusief de aanpassing zoals hetamendement van het CDA voorstelt. Verder lijkt het ons ook een goed idee, conform beslispunt 2, om de zienswijze binnen de geldende indieningstermijn aan de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties aan te bieden."