Provinciale Staten heeft, na de uitspraken van de Raad van State en de bestuursrechter, een onderzoek ingesteld naar de procesgang van het project Oostvaarderswold. Tijdens de behandeling van het onderzoeksrapport in de Statenvergadering van 3 oktober jl. heeft gedeputeerde Witteman namens Gedeputeerde Staten een verklaring afgelegd. Het college heeft collectief en collegiaal haar verantwoordelijkheid genomen voor de gebeurtenissen rond het dossier Oostvaarderwold. De gedeputeerden Appelman, Bliek, Lodders en Witteman dienden hun ontslag in.
De gedeputeerden hadden hun conclusies al getrokken voordat het debat was begonnen en lieten de Statenleden verbluft achter in de statenzaal. Dit had niemand verwacht. Iedereen had een fel, emotioneel en lang debat verwacht. In werkelijkheid ging het debat als een nachtkaars uit. De GroenLinks fractie vond het jammer dat het college haar beleid niet heeft verdedigd. We hadden graag de zienswijze van het college gehad op het rapport. Volgens Witteman heeft GS geen reële kans gehad en waren de politieke consequenties al getrokken voordat zij hun reactie konden geven. Daar had Witteman wel een punt. Sterker nog, de meerderheid had haar politieke conclusie al getrokken, voorafgaande aan het onderzoek. En dat daarbij VVD-gedeputeerde Anne Bliek het veld moest ruimen stond ook al vast. Het is dan ook een publiek geheim dat de verhoudingen tussen de VVD-statenfractie en gedeputeerde Bliek niet goed waren.
Wat GroenLinks betreft had het college niet hoeven op te stappen. De desastreuze uitspraken van de Raad van State en de bestuursrechter zijn volgens de fractie vooral te wijten aan Henk Bleker. Doordat het ministerie haar financiële toezeggingen niet na kwam is de bodem onder het project Oostvaarderswold (OVW) weggeslagen.
Het feit dat het Ministerie EZ, L&I (voorheen LNV) geen medewerking heeft verleend aan het onderzoek zie we als een soort schuldbekentenis. Immers, als je niks te verbergen hebt kun je gewoon mee werken aan het onderzoek.
Heeft het college dan geen fouten gemaakt? Jazeker. Ze is in het project OVW voortvarend te werk gegaan, waarbij vanaf het begin ingezet is op het verkrijgen van commitment. Wij hebben als fractie hier waardering voor. De ambitieuze werkwijze heeft er toe geleid dat de provincie veel verplichtingen zijn aangegaan. Hiermee nam college echter ook financiële risico's. Op zich is dat geen probleem. Je moet risico's durven nemen, anders kom je nergens. Belangrijk daarbij wel is dat je de risico's scherp in beeld hebt zodat er een goede afweging gemaakt kan worden. Uit het onderzoek blijkt dat in 2010 en 2011 de risico's onvoldoende in kaart waren gebracht. Dat is GS kwalijk te nemen. Hierdoor is Provinciale Staten niet op alle momenten in voldoende mate in staat gesteld haar controlerende rol te vervullen.
Provinciale Staten heeft ook zelf onvoldoende invulling gegeven aan haar controlerende rol door zich gedurende het proces onvoldoende kritisch op te stellen. De Staten had moeten doorvragen op de financiële risico's maar hebben omwille van de voortgang is toch ingestemd. Hiermee is de Provinciale Staten mede verantwoordelijk voor het debacle. Hier ligt een belangrijk leerpunt.
Statenbreed is er een motie aangenomen die het opstellen van een Handvest Actieve Informatieplicht mogelijk maakt. Hiermee komen er generieke afspraken met betrekking tot het informeren van Provinciale Staten door Gedeputeerde Staten. Dit naar aanleiding van een aanbeveling van de onderzoekscommissie. GroenLinks was mede indiener van de motie. Toch hebben we niet de illusie dat met en dergelijk handvest alle problemen zijn opgelost. Want wat is nu precies goed informeren? Grote kans dat het college daar een ander beeld bij heeft dan de Staten.